Leria, son unha banda de indie pop coruñesa formada por catro mulleres de 19 a 24 anos e que o xurado do VII concurso Novos Valores 2023 do Festigal escolleu como banda gañadora. As súas integrantes, Mayra, Helena, Andrea e Itziar, serán as encargadas de abrir o Festigal o vindeiro 24 de xullo.
Fotografía tomada do instagram de Leria
Dende Bibliosons quixemos coñecelas un pouquiño máis polo miúdo ademais do que sabiamos delas polo que reza a súa biografía web:
Leria comeza nas rúas de A Coruña, con May e Hele.Tras un bolo en acústico, con caixón e guitarra… entendemos que esto funciona e queremos e necesitamos axuda. É entón cando aparece Itzi nas nosas vidas como baixista do grupo e un tempiño despóis, incorpórase Andrea.
No ano 2022 tocamos en varias salas de Coruña, unha delas a Mardi Gras (3 veces).É en Agosto cando debutamos nun escenario grande, o do festival “ROCK IN CAMBRE”E esa é a nosa historia breve e concisa.
Fotografía tomada do instagram de Leria
Máis eu o dato que recalco é o que podemos ler na súa conta de instagram Tocando polas rúas de A Coruña.Indie pop en galego.
B. Así que a pregunta é case obrigada, parece indiscutible o auxe que está a vivir a música en galego, pero vós como decidistes facer esa aposta?
A verdade é que apetecíanos cantar neste idioma. Parécenos unha lingua fermosa para cantala cunha sonoridade impresionante. E ademáis, sentimos que a lingua galega está como asinada a un estilo como é o folclore e non é así.
B. E en relación coa pregunta anterior, como é o proceso creativo para as novas cancións? Individual, en grupo a lume lento, rápido…
Xeralmente partimos dunha idea que trae algunha das miembros do grupo. Ás veces intentamos comezar algo xuntas, depende un pouco da inspiración.
B. Enmarcadas dentro do indie pop, cales son os vosos referentes? que tipo de música acostumades escoitar?
Acostumamos escoitar iso, aínda que en realidade escoitamos de todo un pouco.
Temos como referentes a Ginebrasno tema facer música para pasalo ben, dar un show entretido . Pero encántamnos outros artistas como Xoel López, Sidecars, Ede,… pero cada unha individualmente ten os seus gustos diversos jajaja.
Videoclip oficial LERIA – Queres ir a bailar?
B. O ano pasado tocastes no Rock in Cambre, como foi a experiencia? Xa podedes dicir se sodes máis de festival ou de sala pequena? 😉
A verdade é que é un pouco cedo para dicir o que preferimos , xa que así nun escenario tan grande só estivemos esa vez. Pero sempre é guai poder moverse sen darlle á compañeira no ollo.
Este 24 de Xullo que imos ao Festigal, e poderemos confirmar que os escenarios grandes molan máis.
B. Agora mesmo andades metidas de cheo na programación das sesións vermús polos barrios da cidade que durarán ata maio, como está sendo a acollida por parte do público?
En xeral, ben. Tamén é verdade que non é o mesmo un público que vai verte a ti que un público que foi tomar un vermú e atopouse contigo. Pero quen intenta desfrutar da nosa música sempre ten boas palabras para nós.
B. Como se presenta este verán?
Cargadiño de cousas a verdade. Non podemos dicir moito, pero quen queira ir vernos , terá a oportunidade seguro.
B. E xa para rematar, que lle diriades ao público máis novo que aínda non vos coñece, que vai atopar na vosa música?
Que se anime a escoitarnos, que cremos que temos un directo para pasalo ben e para todo o mundo.Na nosa música vai atopar boas vibras, estrousos pegadizos e a catro tías chulísimas aos mandos dunha banda, que a día de hoxe tampouco é tan común ver nun escenario.
Con motivo do Día das Bibliotecas (24 de outubro) e para promover a lectura e o emprego de materiais audiovisuais en lingua galega, o Servizo de Normalización Lingüística do Concello da Coruña organiza o AgoraSón 2019, con Xurxo Souto, Lydia Botana e Vudú en concerto. Dende Bibliosons poidemos conversar un anaquiño cun dos protagonistas.
Antes de nada Xurxo, moitas grazas por atendernos e parabéns por ese recente premio Facer País da Asociación Val do Láncara pola túa difusión da cultura galega entre a mocidade. O Premio xa outorgado noutras ocasións a persoeiros e colectivos coma Díaz Pardo, Xosé Manuel Beiras, Xosé Neira Vilas, o diario A Nosa Terra, a Mesa pola Normalización Lingüística ou Margarita Ledo Andión. Qué significa este recoñecemento para ti?
Realmente non sei por que mo deron, mais estou moi contento. Xusto o día da entrega cumpriranse XXV anos da noite na que inventamos en Chantada o bravú. Gustaríame que fose pois un recoñecemento colectivo a todos aqueles grupos que entón decidimos crear música para xente nova en galego, rachando tópicos e con moita distorsión. Tamén quero que sexa unha nova homenaxe ao meu mestre, o poeta Manuel María, a quen tiven a sorte de tratar nos anos que viviu na Coruña. El foi o referente maior do que significa “facer país”.
Recentemente tamén ves de presentar na Coruña e en Oleiros o teu sétimo libro A gran travesía de Chiruca Macallás. O libro narra a viaxe en barco desde o Gran Sol ao mando dunha muller, Mercedes, patroa de pesca que tamén foi vocalista do grupo ForzA dozZe. Con qué intención creas este personaxe con tanta forza de muller e música?
Porque o talento das mulleres nestes dous eidos, a música e o mar, foi durante moito tempo invisible. Penso que a literatura, polo que ten de reflexión profunda, é un bo camiño para comezar a derrubar tanto tópico escuro.
Aproveito para recomendar un libro que sairá á venda en breve: “Músicas Galegas Ilustradas”, de Laura Romero, a baixista do grupo Zënzar, no que esta artista -tamén é ilustradora- homenaxea a moitas mulleres, mestras verdadeira na arte sonora.
Anotado queda Xurxo. Ti es escritor, cantante, acordeonista, actor, director e locutor de radio. Pero se por algo es tremendamente coñecido é por ser vocalista da banda de rock bravú Os Diplomáticos de Monte Alto entre os anos 1990 e 2001.Canto que ver tivo na túa faceta de músico o teu avó Manuel fundador da Orquestra Os Satélites da Coruña?
Moitísimo. Cando eu era pequeno o meu avó, Manuel Eiroa, xa estaba retirado dos escenarios, mais sentía o respecto con que o trataban os seus compañeiros de profesión. Para min foi un modelo, porque tiña unha visión cosmopolita do mundo e da música. Na casa tiñamos moitos discos de jazz, de sons tropicais, de big-bands norteamericanas. Mais, ao mesmo tempo, valoraba moito a cultura máis próxima. Era de Perillo, sabía das cousas da ría e das cousas do mar. Cantaba regueifas nos casamentos e coñecía moi ben a música tradicional galega. Moito antes de n’Os Satélites, con dezaseis anos xa tocaba n’Os Canosa de Dorneda.
Sendo eu dos 80,teño pasado moitas tardes despois de vir da escola vendo os debuxos coa mña irmá pequena, así que a pregunta é obrigada para min, qué opinión che merece a Xeración Xabarín e todo o movemento musical que se creou arredor dela?
Marabillosa. A Televisión de Galicia foi creada para promocionar e divulgar a lingua e a cultura galega. Tras varios anos de perguizas fixo algo tan elemental como gravar unha serie de vídeos de grupos que cantaban en galego e , inmediatamente, o programa converteuse nun auténtico éxito. Un verdadeiro que deixou pegada en toda unha xeración.
Agora cómpre que os grupos de hoxe conten con esa mesma posibilidade de promoción que tivemos nós. Somos un pobo de artistas. E o deber da Televisión de Galicia ( insisto, para iso foi creada) é divulgar tanto talento.
E para ir concluindo, o cartaz do AgoraSón 2019 é cando menos chamativo, vas compartir escenario con Lydia Botana e Vudú, de onde saiu esta simbiose?, pódesnos adiantar algo do que nos imos atopar?
Xa nos coñeciamos, coincidimos nunhas xornadas en Carballo e xurdiu a posibilidade de facer un evento conxunto. Vai ser unha apoteose da creatividade e das músicas das mulleres. Vudú e Lydia desenvolven dende hai tempo cadanseu proxecto poderoso. Dentro desta dinámica, eu farei unha primeira achega a un xénero até o de agora case descoñecido, “a música de traballo das mulleres do mar”. E para isto, alén de Lydia e Vudú, precisarei da colaboración, ou sexa do canto, de todas as persoas presentes. Adiántoche un berro: “Medre o Mar ( das Mulleres do Mar !”.
O Agorasón, organizado polo Servizo de Normalización Lingüística do Concello da Coruña é unha iniciativa gratuíta e aberta á veciñanza que procura promover a lectura en lingua galega, así como proporcionar alternativas de lecer na poboación moza e adulta e promocionar a música na lingua do país. Pensas que nos tempos que corren son máis necesarias alternativas coma esta? Qué opinión che merece o panorama musical galego na actualidade?
O panorama musical galego é extraordinario, unha “selva diversa” chea de propostas creativas. O único problema é que non se coñecen. Xa falamos da Televisión de Galicia. Na Televisión Española, soan moitas cancións en inglés ( o que me parece ben), mais é imposible escoitar unha canción en galego ( o que me parece moi mal). Mais o talento sempre trunfa,mesmo diante da indolencia dos grandes medios de comunicación. Velaí o caso, por exemplo, dunha gran artista coruñesa, Sés. Foi quen de chegar a un público maioritario, á marxe das canles habituais, conquistando seguidoras e seguidores, concerto a concerto, persoa a persoa.
E por último, para pechar a conversa a bo ritmo, gustaríanos que nos deixaras a túa recomendación musical
Vou deixar moitas. Ademais de Lydia Botana e Vudún, Mercedes Peón, Uxía,Sés, Ugia Pedreira, Guadi Galego,Susana Seivane, MJ Pérez, Rosa Cedrón…a música galega viaxa polo mundo con voz de muller.
Moitísimas grazas Xurxo e parabéns polos éxitos!!!
E para os que aínda no tedes entrada só tedes que pasarvos por calquera centro da Rede de Bibliotecas Municipais da Coruña, os convites repártense pola retirada de libros, música e/ou cine en galego.
Foto promocional del primer álbum de la banda californiana
Alguna que otra vez me he entretenido fantaseando con la absurda idea de que el rock and roll dispusiera de alguna especie de objeto mefistofélico de propiedades similares al retrato de Dorian Gray y, de este modo, los efectos de todos sus -no pocos- excesos y el deterioro inherente al inevitable paso del tiempo fueran absorbidos por él. En plan, un mural tipo la portada del Sgt. Pepper´s o algún graffitti con poderes fáusticos oculto en los sótanos de algún antro perdido. Porque, ¿envejecer no va en contra de la propia naturaleza de un género que nació como producto del conflicto generacional de los años 50 y 60 entre jóvenes y adultos, y que desde entonces ha sido el símbolo de la juventud rebelde y contestataria de la civilización occidental?
Pero el tiempo no se detiene ante nada, y a principios de este año tuvo lugar una de esas efemérides que reafirman categóricamente la validez de ese gran tópico con el 50 aniversario -¡medio siglo ya!- de la publicación de ‘The Doors’, primer y emblemático álbum de la célebre banda homónima, la cual, por cierto, de alguna manera le ha ido ganando ese pulso al paso del tiempo manteniendo su vigencia con admirable dignidad. Probablemente, en ello haya tenido mucho que ver la prematura muerte del que puede ser considerado uno de los cadáveres más hermosos de la cultura popular del siglo pasado.
Portada original de ‘The Doors’
Porque, a pesar de haberse separado a principios de los años 70, poco después de la muerte de Jim Morrison y tras un par de álbumes fallidos, The Doors han pervivido a lo largo de las décadas gracias a haberse hecho merecedores a un lugar de privilegio en el selecto grupo de las bandas de culto, aunque en su caso de alcance masivo. También ha podido influir en ello una apreciable habilidad para adaptarse a la marea del negocio musical con una inteligente gestión de su legado musical, no siempre exenta de polémica, pero sí tremendamente eficaz a la hora de consolidar su leyenda.
Sea como fuere, este año se cumple ese 50 aniversario de la publicación del disco y ello ha dado lugar a bastantes noticias. En primer lugar, el ayuntamiento de Los Angeles, California, designó el 4 de enero, día de la publicación del álbum, como Día de The Doors, todo un reconocimiento por parte de la ciudad que vio nacer a la banda y de la cual ha sido siempre representativa. Efectivamente, ese día el batería John Densmore y el guitarrista Robby Krieger, los dos únicos miembros vivos del grupo, asistieron a un evento en Venice, donde la banda se formó a mediados de los años 60, en el que se le celebró la proclamación de su día. Por otro lado, su sello actual editó a finales del año pasado una pequeña joya de coleccionista, The Doors: London Fog 1966, un disco en directo que recoge una actuación en el primer club que les acogió como grupo residente en el mítico Sunset Boulevard, antes de dar el salto al Whisky a Go Go y comenzar su meteórica carrera hacia el estrellato. Por último, como no podía ser menos, la banda ha anunciado una reedición de lujo de su álbum de debut para conmemorar el aniversario, que incluye, entre otras sorpresas, un vinilo con la mezcla original en mono. Su lanzamiento está previsto para el día 31 de este mes.
John Densmore y Robby Krieger en la celebración del día de The Doors
¿Qué significó en su momento y qué significa aún uno de los considerados grandes clásicos del rock and roll? The Doors se grabó a finales del 66, el año de la gran explosión de la música pop , según la crítica especializada, y el disco, inevitablemente, forma parte de ese boom. Dejando de lado el irresistible carisma de Morrison, factor imposible de soslayar, su contribución a la onda expansiva del movimiento probablemente tiene que ver con lo que la banda californiana aportó de original y novedoso.
En ese sentido, en lo musical el rasgo más característico del disco es ese melting pot estílistico tan propio de la cultura americana, en el que cualquier elemento es potencialmente utilizable sin ningún tipo de prejucios. Hay rhythm´n´blues clásico en la onda de Ray Charles, blues de Chicago, jazz, bossanova, pop, ragas indias, etc. Todo mezclado de forma absolutamente ecléctica, como quizás solo se puede hacer en una ciudad como Los Angeles, que es un crisol de culturas de muy diversa procedencia. “Le robábamos a todo el mundo”, reconocía poco antes de morir el teclista Ray Manzarek. En la línea de bajo del solo de ‘Light my fire’ está el ‘My favourite things’ de John Coltrane, el ritmo de ‘Break on through (to the other side)’ es un latin beat, la guitarra de ‘The end’ emula los sitares de Ravi Shankar, etc.
Pero es quizá en la parte lírica donde se encuentra quizá el peso específico del álbum, habida cuenta de que la música de The Doors es, básicamente, un vehículo para dar rienda suelta a la vibrante imaginería psicodélica y simbolista de las letras de Morrison, cuyo primer amor declarado era la poesía y que se consideraba así mismo poeta antes que cantante. Disimuladas y camufladas en el envoltorio de esas eclécticas canciones pop se encontraban unas letras que exploran de manera inconformista y nada complaciente el lado más oscuro de los anhelos y miedos de la psique humana, influenciadas por la filosofía de Nietzsche y la poesía de Rimbaud y William Blake, así como por la literatura beat en general. En ellas el amor no es aquel fraternal y puro de los hippies que proliferaban en torno a la bahía de San Francisco. En las letras de Morrison, va acompañado indisolublemente de la muerte o del dolor, en un viaje iniciático a ese lugar del fin de la noche donde uno podría encontrarse a los locos hambrientos del poema ‘Aullido’ de Allen Ginsberg, por ejemplo. De modo análogo a lo que había ocurrido unos años antes con Bob Dylan, en su actitud hay algo diferente y peligroso, una audacia artística que va muy en serio y que por supuesto trasciende los planteamientos de la música pop al uso como entretenimiento fácil para teenagers. Dylan marcó el camino y lanzó la primera advertencia seria atreviéndose a decir lo que estaba latente en el inconsciente colectivo de su generación: el status quo que mantiene un sistema injusto y opresor tiene los días contados. El molde de la vieja sociedad clasista, sexista e hipócrita mostraba grietas por todas partes y pronto comenzaría a resquebrajarse. Morrison planteaba lo mismo desde otros presupuestos, los de un hedonismo desafiante contra toda autoridad que reprimiese la libertad individual, ya sea exterior o interiormente.
Yendo al meollo del álbum, que son las canciones, ‘Break on through’, primer single y el tema que abre el álbum, es toda una declaración de principios en este sentido: liberación absoluta de las cadenas que impiden la realización personal. Es sabido que Morrison declaró que sus padres estaban muertos, en el formulario que Elektra -su discográfica- pasaba a los grupos para recoger la información básica de cara a la prensa, y posteriormente no quiso volver a tener contacto con ellos: ruptura total con el pasado, reseteado y construcción de una identidad nueva no sujeta a ningún tipo de restricción o convención social. Pero donde de verdad los Doors exploran a fondo este tema es en ‘The end’, pieza épica de más de 11 minutos de duración que contiene la célebre parte edípica en la que Morrison se enfrenta a los más sagrados tabús morales de la cultura humana: el parricidio y el incesto. La liberación del miedo y la represión llega tras ser pronunciadas las palabras más prohibidas que describen los actos más aberrantes: “Padre, quiero matarte / Madre, quiero…”. La invocación dramática de estos mantras funcionaba solo en el plano simbólico de la representación, pero formaba parte del ritual iniciático necesario para el nacimiento de un nuevo yo, individual y colectivo, y, por supuesto, escandalizó a propios y extraños. Morrison llevaba al plano artístico la represión del inconsciente formulada por Freud, y utilizaba su propio lenguaje metafórico para romper los diques de contención. Todo ello desarrollado a través de un misterioso e hipnótico raga que va subiendo en intensidad hasta alcanzar un clímax cacofónico en el que finalmente toda la tensión del conflicto se resuelve y el nuevo Edipo parece salir triunfante, despidiéndose definitivamente del viejo ego y dispuesto a afrontar su nueva realidad.
Pero en ‘The Doors’ hay mucho más, y ahí está ‘Light my fire’, el single que les aupó vertiginosamente a la fama permitiéndoles colarle su mensaje subversivo a buena parte de la juventud americana. Amor y muerte, nuevamente, y el famoso ‘chica, no podemos colocarnos más’, las palabras malditas que les llevaron a ser vetados en el famoso programa de televisión de Ed Sullivan (ver vídeo abajo) tras su explosiva actuación en la que infringieron la prohibición de no pronunciarlas en prime time. Por lo demás, el disco es una buena colección de temas pop con mucho groove, como ‘Soul kitchen’; de buen pop sesentero a secas –’21th century fox’, ‘I looked at you’, ‘Take it as it comes’-; de baladas de oscuro lirismo –‘Crystal ship’, ‘End of the night’-; de blues de Chicago –‘Back door man’-; y alguna deliciosa extravagancia, como ‘Alabama song’, el tema que rescataron de la ópera ‘Ascenso y caída de la ciudad de Mahagony’, creada por Bertold Brecht y Kurt Weill en el periodo de entreguerras.
Recapitulando, pues, visto desde el presente, cincuenta años después, en el álbum de debut de los californianos se encuentran ya maduros gran parte de todos los elementos característicos que les hacen reconocibles y les definen, y que posteriormente desarrollarían hasta su agotamiento a lo largo de su desgraciadamente corta trayectoria, bien en el resto de su discografía bien en sus actuaciones en directo y que, como decíamos, les han mantenido vigentes como banda de culto generación tras generación: rebeldía, subversión, inconformismo, hedonismo. Valores seminales del rock, que deberían ser preservados, ya que son sus auténticas señas de identidad, y de los cuales los Doors -y ‘The Doors, en particular- siguen siendo una referencia.
[Si quieres disfrutar de ‘The Doors’ o del resto de la discografía de The Doors consulta su disponibilidad en el catálogo de las Bibliotecas Municipales]
Patti Smith é unha cantante e poetisa estadounidense nacida o 30 de decembro de 1946 en Chicago. En 1969 trasladouse a Nova York, onde traballou como xornalista e actriz e entusiasmouse pola poesía de Rimbaud. Saltou á fama durante o movemento punk co seu álbum de debut “Horses” (1975). Alcumada “a madriña do punk“, trouxo un punto de vista feminista e intelectual á música punk e converteuse nunha das artistas máis influentes da música rock, integrándoa cun estilo de poesía beat. As súas letras introduciron a poesía francesa do século XIX á mocidade norteamericana. Analizando a longa e intensa traxectoria profesional de Patti Smith achamos que as súas obras están repletas de heroes e heroínas aos que homenaxeaba. Por iso, cando falamos da poesía de Patti Smith, non podemos pasar por alto, entre outros, o nome de Arthur Rimbaud, poeta francés do século XIX que inspirou a Patti desde o mesmo día que leu a súa obra. Tanto é así que a influencia deste autor perdurou ao longo de toda a súa carreira. (Tedes más información aquí.)
Patti Smith é unha das artistas máis influentes da historia do rock feminino ao que logrou achegar un toque feminista e intelectual que deixou un interesante sinal e conseguiu elevala á categoría de mito para as xeracións posteriores. A súa faceta musical, con máis de dez álbums, compleméntase con máis dunha ducia de libros de poemas e escritos, e unha produción artística, sobre todo de debuxos, exposta en diversas ocasións en salas e museos. A súa canción máis coñecida, “Because the Night“, escrita en colaboración con Bruce Springsteen; chegou ao posto número 13 da lista Billboard de Estados Unidos en 1978, sendo posteriormente versionada polo propio Springsteen, Keel, 10,000_Maniacs, R.E.M. ou U2.
Despois dunha pausa de varios anos, regresou en 1988 co álbum “Dream of Life“, tras o cal volveu anunciar a súa retirada definitiva. Neste album inclúe a canción “People Have the Power“.
No entanto, en 1996 reapareceu con “Gone Again“, en 1997 publicou “Peace and Noise“, en 2000 gravou “Gung Ho” e en 2002 lanzou o disco recompilatorio Land (1975-2002) para conmemorar os seus 27 anos no mundo da música.
Non agardes máis e achégate ás Bibliotecas Municipais da Coruña e consulta toda a producción musical desta extraordinaria autora e ademáis temos a seguinte bibliografía para que coñezas de preto a esta #MullerCoraxe:
Patti Smith / Nick Johnstone (Cátedra, 1998)
Nick Johnstone desvela a historia da artista de Chicago que mesturaba a poesía, o teatro underground, o rock e o jazz, e que desempeñou un papel crave na construción da escena punk neoiorquina a mediados dos 70. Este texto supón unha irresistible inmersión na vida e na época desta fascinante muller que sempre ha rehuido o encasillamiento e cuxa lenda vai unida a nomes como Arthur Rimbaud, Robert Mapplethorpe, Sam Shepard ou Bruce Springsteen.
Eramos unos niños / Patti Smith (Lumen, 2011)
Gañador do National Book Awards.
Foi o verán en que morreu Coltrane. Os hippies alzaron os seus brazos baleiros e China detonou a bomba de hidróxeno. Jimi Hendrix prendeu lume á súa guitarra en Monterey. Foi o verán do amor. E naquel clima cambiante e inhóspito, un encontro casual cambiou o curso da vida de Patti Smith: foi o verán en que coñeceu a Robert Mapplethorpe. Era o mes de xullo de 1967 e eran uns nenos, pero a partir de entón selaron unha amizade que só acabaría coa morte do gran fotógrafo en 1989. Diso fala este espléndido libro de memorias, da vida en común destes artistas, os dous entusiastas e apaixonados, que cruzaron a grandes pasos a periferia de Nova York para chegar até o centro neurálxico da nova arte. Foi así que acabaron instalándose no hotel Chelsea e convertéronse nos protagonistas dun mundo hoxe xa perdido onde reinaban Allen Ginzberg, Andy Warhol e os seus mozos, e creábanse as grandes bandas de música que marcaron os anos finais do século XX, mentres a sida facía estragos. Lonxe de ser un libro triste e nostálxico, Eramos unos niños é unha homenaxe á amizade sen trabas, e as súas páxinas cargadas de vitalidade e humor devólvennos o sabor desa gran cidade onde houbo un tempo en que case todo era posible.
Tejiendo sueños / Patti Smith (Lumen, 2014)
Un pequeno libro de memorias que se pode ler como o complemento perfecto de Éramos unos niños.
Ás veces bastan uns calcetíns vellos cheos de canicas, un alpendre negro habitado por morcegos e unha mochila cargada de trastes imposibles para coser un libro pequeno e fermoso, unhas memorias feitas de detalles cotiáns que o talento de Patti Smith converteu nunha chistera chea de palabras máxicas. “Alguén me preguntou se “Tejiendo sueños” podía considerarse uns contos de fadas. Sempre me encantou ese tipo de historias, pero non creo que o sexa. Todo o que contén este libriño é certo, e tal como está escrito ocorreu. Escribilo arrincoume do meu estraño letargo e espero que nalgunha medida encher ao lector dunha vaga e curiosa alegría.” Patti Smith
M Train / Patti Smith (Bloomsbury, 2015)
Dispoñible en inglés, este é o seu segundo libro de memorias, “M Train”. Se o primeiro viraba ao redor da súa relación co fotógrafo Robert Mapplethorpe, este é “un mapa de estradas” da vida de Patti Smith, que é evocada a través de dezaoito tendas de café e cafetarías que frecuentou ao longo da mesma. O libro iníciase no Cafe de Greenwich Village de New York. Na foto da portada, aparece Smith na súa mesa favorita deste café, no día en que pechou. Revela a súa vida de poeta, dramaturga, cantante, artista, viúva e peregrina coma se fose un mapa de estradas. Desde o seu até as súas viaxes por Xapón, México, Marrocos ou Islandia, a súa relación con Robert Mapplethorpe -quen lle fixo a mítica foto da portada de ‘Horses’-, o seu matrimonio con Fred “Sonic” Smith, da banda MC5 e falecido en 1994, ou os seus dous fillos e a súa retirada no oitenta dos escenarios para dedicarse á súa familia até a súa volta á música de novo.
Baixo o título “#ÉoCosmos!”, a Biblioteca Municipal Forum Metropolitano organiza ata o 15 xullo unha mostra cunha selección dos mellores materiais relacionados coa Astronomía, incluíndo as mellores novelas e películas de ciencia ficción.
Unha ocasión única para falar da conexión entre a Música e a Astronomía, e máis en concreto, dun xénero musical propio, o Space Rock.
O Space Rock (ou Rock Espacial) xorde durante a década dos anos 1960 como unha corrente do rock psicodélico e a música progresiva. Caracterízase polas súas longas pasaxes instrumentais de tempo lento nos que predominan os sintetizadores, as guitarras envoltas en efectos atmosféricos e letras relacionadas coa ciencia ficción.
“Interstellar Overdrive” foi unha das primeiras improvisacións psicodélicas en ser gravadas por algunha banda de rock. Foi vista como a primeira intención de Pink Floyd de entrar no space rock aínda que os membros da banda desacreditaron este termo.
“Astronomy Domine (An Astral Chant)” (Señor dos astros (un canto astral)) incluíuse tamén en P·U·L·S·E, disco dobre en vivo e recompilatorio publicado en 1995. A inspiración do tema foi asumida por algúns como unha das ideas de Barrett con referencia ás súas primeiras experiencias con LSD, mesturándose co seu interese pola astronomía.
Outro dos grupos pioneiros deste son é a banda Gong. O seu membro fundador, Allen desenvolveu unha cosmogonía que partía da “teteira celestial”, unha analogía creada por Bertrand Russell nas súas polémicas sobre a existencia de Deus. En sucesivos discos, con moito humor, Allen foi narrando as aventuras de Zero The Hero e o seu achegamento ao Planeta Gong, mediante episodios de drogas e sexo.
Por outro lado, en canto a historias, unha das cancións máis coñecidas con letra espacial é “Space Oddity“, a obra cume do músico británico David Bowie. Editada como sinxelo en 1969, narra o lanzamento ao espazo do Major Tom. Na odisea do astronauta, Bowie canta a sensación desoladora e alucinante de flotar no espazo dentro dunha ínfima caixiña de lata desconectado de toda comunicación coa terra. Supostamente lanzada para coincidir coa aterraxe na lúa do Apolo 11, aparece no álbum Space Oddity. A canción foi utilizada pola BBC na súa cobertura da aluaxe.
A canción nárranos como este astronauta inicia a súa viaxe ao espazo desde a conta atrás ata que alcanza o cosmos. Neste lugar, o Major Tom deixa o mundo material para iniciar a súa propia viaxe ás estrelas, non sen antes despedirse dos seus seres queridos. Nalgún momento desta viaxe, o Major Tom perde o contacto coa terra, quedando atrapado na súa nave espacial.
Dise que David Bowie inspirouse na película de Stanley Kubrick, 2001 A Space Odyssey e a propia euforia espacial que se vivía a finais da década dos anos 1960.
No caso concreto de The_Flaming_Lips, as letras de Coyne, en particular, referencian e encarnan a fascinación cos xéneros de ciencia ficción e space opera que foron populares durante a época dourada da subcultura psicodélica. O seu estilo lírico tende a utilizar as imaxes e as convencións argumentais da space opera para enmarcar temas máis abstractos acerca dos ciclos nos que se desenvolve o amor romántico, destacando a súa vulnerabilidade mentres que profunda as súas implicacións metafísicas.
Outro exemplo é M83, un grupo de música electrónica fundado en 2001 por Anthony González e Nicolás Fromageau (2001/2004), ambos os procedentes de Antibes, Francia . O nome da banda está inspirado na Galaxia Espiral Messier 83.
Dos noticias recientes han vuelto a traer a Björk, la otrora musa de la música alternativa, a los titulares de los medios: por un lado, la salida esta semana en formato CD de su último disco, Vulnicura -tras la filtración en la red a principios de año, lo que forzó un apresurado lanzamiento digital online-; por otro, la inauguración de una retrospecitva en el MoMa de Nueva York sobre su carrera en solitario como compositora y cantante a lo largo de más de 20 años que se podrá visitar hasta el 7 de junio. La confluencia de ambas nos da pie para hacer un breve repaso por el presente de la pequeña e indómita islandesa a la luz del pasado y viceversa.
Empezando por lo más actual, Vulnicura, su octava entrega, supone un cambio significativo en cuanto a las pretensiones y el planteamiento del disco anterior, Biophilia (2011), un ambicioso proyecto que iba más allá de lo meramente musical, el cual incorporaba una serie de aplicaciones interactivas para iPad y un proyecto educativo online para trabajar con y sobre ellas, y cuyo eje temático giraba en torno al amor -y la curiosidad- por la vida y la naturaleza en todas sus manifestaciones. En esta ocasión, Björk se vuelve sobre sí misma y nos ofrece un relato intimista sobre la ruptura sentimental y familiar con su pareja, el artista Matthew Barney, con el que trata de “documentar” -como revela en ‘Stonemilker’, el tema que abre el disco- todo el proceso casi con minuciosidad de entomóloga, abriéndose en canal, exponiendo abiertamente su vulnerabilidad -“soy una herida”- y yendo al fondo de su dolor para tratar de comprenderlo, metabolizarlo y acabar finalmente superándolo resurgiendo de sus cenizas, haciendo honor una vez más al extraordinario coraje que siempre ha tenido como artista.
En lo musical, en este nuevo disco, como en prácticamente todos a partir de Médulla (2004), volvemos a encontrar a una Björk que huye de las estructuras convencionales y cómodas del pop, desdibujando las fronteras entre estilos y géneros musicales e internándose en el terreno de la música experimental, a base de densas combinaciones de delicadas texturas de cuerda y sofisticados beats electrónicos. A pesar de que su irrupción en solitario en el panorama musical de principios de los 90 tuvo lugar dentro de la escena pop, pronto fue obvio que ese traje le venía muy estrecho. Si algo caracteriza a Björk es su insaciable curiosidad y su búsqueda incansable de nuevas formas de expresión musical y artísticas, con un amplísimo abanico de influencias que van, por ejemplo, desde el rap combativo de unos Public Enemy hasta el serialismo vanguardista de un Stockhausen. Paradójicamente, sin embargo, el exuberante eclecticismo de su música se ha acabado convirtiendo en su gran handicap de un tiempo a esta parte, perdiendo gran parte del predicamento del que gozaba tanto entre la crítica como entre el público en general, que progresivamente se han ido descolgando de su tendencia al experimentalismo.
Ello resultó notorio, por ejemplo, en la visita que hizo a tierras gallegas en 2012 para actuar en la Ciudad de la Cultura, en donde hubo momentos de gran desconexión con el público. Dejando de lado la absoluta inadecuación del recinto -una de las explanadas exteriores del complejo- para el evento y que hacía un frío polar, a pesar de coincidir con el solsticio de verano, era evidente que gran parte de la gente iba buscando a la diva pop de ‘Big time sensuality’ o ‘Violently happy’ y que se encontraba un tanto desconcertada e incluso fuera de lugar ante el intimismo cósmico de ‘Moon’ o con su incursión en las profundidades fantasmagóricas de la microbiología en ‘Hollow’ (ver abajo el vídeo realizado en colaboración con el animador biomédico Drew Barry). El problema de Björk, yendo al meollo de la cuestión, es que en realidad ya no hace, ni por asomo, música pop, pero todavía continúa arrastrando esa etiqueta, quizás por inercia, quizás como reclamo comercial. Su música encaja muchísimo más en contextos que permitan una escucha atenta de la infinita cantidad de matices y calidades que atesora, como auditorios, que en festivales o conciertos como el del Gaiás en los que el público espera, cerveza en ristre, un hit pop tras otro.
En este sentido, la exposición del Museo de Arte Moderno de Nueva York le hace justicia y sí parece mucho más acorde con su universo creativo. En ella se muestran sonidos, películas, imágenes, instrumentos, vestidos y objetos que recogen, a modo de crónica, más de dos décadas de una carrera caracterizada por los proyectos “audaces” e “innovadores”. Los intereses de Björk siempre han ido mucho más allá de la música, abarcando cualquier forma de expresión creativa que, por supuesto, también incorpora en ella. Por ello, la retrospectiva incluye los robots que Chris Cunningham diseñó para el vídeo ‘All is full of love’, el vestido con forma de cisne de Marjan Pejoski que causó tanto revuelo en la gala de los Oscar en 2001 o el espectacular vestuario “orgánico” diseñado por Iris van Herpen para la gira de Biophilia.
Después de 20 años, nadie podrá reprocharle haberse acomodado. Ciertamente.
La mítica banda australiana en la época de ‘Highway to hell’
La semana pasada nos dejó un par de efemérides musicales de esas que no deberían pasar desapercibidas. Las dos, aunque de muy distinto signo, hacían referencia a la misma banda, y no precisamente una cualquiera: los legendarios AC/DC. Por un lado, se cumplían cuarenta años -febrero de 1975- de la publicación de su primer disco (‘High voltage’, edición australiana); por otro, se conmemoraba el trigésimo quinto aniversario -febrero de 1980- de la desgraciada muerte de su primer cantante, el salvaje y carismático Bon Scott.
Si a ello le sumamos el reciente regreso del grupo al primer plano de la actualidad, por noticias de cariz también muy diferente -la enfermedad neurodegenerativa del guitarrista Malcolm Young que le ha apartado total y definitivamente de la banda, los problemas con la ley del batería Phil Rudd, la publicación de ‘Rock or bust’, su décimo sexto álbum de estudio, y el anuncio de su enésima gira mundial sold out-, parece un buen momento para echar la vista atrás y hacer una breve repaso a su carrera, una carrera larga, exitosa y polémica casi a partes iguales.
Porque AC/DC se pueden considerar un ejemplo paradigmático del frecuente desencuentro que suele haber entre crítica y público: detestados por la primera y adorados por el segundo, su caso es otro episodio más en la historia del recelo proverbial de los críticos a cualquier cosa que huela a mainstream, en su propensión infatigable a distanciarse de la vulgaridad de las masas.
Angus Young en pleno rapto eléctrico
Aunque en este caso lo de la vulgaridad viene al pelo, porque a los australianos se les puede acusar de cualquier cosa menos de sutiles y exquisitos. Aunque con matices. En relación con esto, se me viene a la cabeza aquella frase que pronunciaba Mozart en la película ‘Amadeus’: “yo soy vulgar, pero mi música no lo es”.
La crítica siempre les ha reprochado su estilo tosco, testosterónico, básico y rudimentario. Y, en efecto, sus canciones no son el lugar más idóneo para buscar una lírica refinada ni reflexiones existenciales sobre los grandes problemas de la humanidad. Bon Scott decía que él hacía poesía de lavabo. Sus letras giran en torno a los grandes tópicos del rock and roll y no con un estilo excesivamente original: la vida en la carretera, la épica del chico malo, juergas, chicas, alcohol, broncas,etc. En fin, nada edificante. De todos modos, no hay que perder de vista que en el momento de la eclosión del grupo -mediados de los setenta- esa estética macarra quizás tuviera un cierto prestigio, análogo, salvando las distancias, al que puedan tener hoy en día las estrellas del hip hop. El macarra como working class hero, como un fuera de la ley que vive siguiendo sus propias reglas al margen de las convenciones sociales, una especie de versión degradada de la marginalidad beat. El malogrado Bon Scott encarnaba perfectamente ese papel, en su modalidad de rockero entregado al exceso.
El punto fuerte de AC/DC, en cualquier caso, ha sido siempre la música. A pesar de que se les ha acabado metiendo en el saco del heavy metal, cualquiera que haya seguido su trayectoria sabe que desde el principio lo que han pretendido hacer ha sido genuino rock and roll, aunque poderoso y de alto voltaje. Chuck Berry es la referencia básica, de ahí el homenaje que aún hoy le dedica Angus en el escenario con el célebre duckwalk. Tanto Angus como Malcolm, los dos cerebros musicales de la banda, siempre han recalcado la importancia del ritmo en su música, un ritmo primario y contagioso más cerca, en esencia, de Buddy Holly que de Iron Maiden.
Dentro de la primera etapa del grupo, hasta la muerte de Bon Scott, hay que destacar dos obras maestras: ‘Let there be rock’ (1977), tal vez su disco más compacto, intenso y crudo, con esos dos himnos que son el tema homónimo y ‘Whole lotta Rosie’ (ver vídeo arriba); y, por supuesto, ‘Highway to hell’ (1979), redondo de principio a fin y que les aupó al reconocimiento internacional. Reconocimiento que sería masivo ya en la segunda etapa, con la entrada del vocalista Brian Johnson y el mega éxito global de ‘Back in black’, el tercer disco más vendido de la historia del rock, alrededor de 50 millones de copias, solo por detrás del ‘Thriller’ de Michael Jackson y de ‘The dark side of the moon’ de Pink Floyd.
A partir de ese momento tuvieron acceso a audiencias masivas y a un público más transversal, aunque la inspiración se resintió y ya no volvió a los niveles previos. De todos modos, tampoco es que lo hayan necesitado. A pesar de que no han reeditado ni por asomo el impacto de HTH y BIB, se han mantenido a lo largo de los años con algún nuevo éxito ocasional -como el single ‘Thunderstruck’, de ‘The razors edge’ (1990) o las buenas ventas de ‘Black ice’ (2008), que llegó al nº1 en el Reino Unido- y el apoyo de una acérrima legión de fans que nunca les ha abandonado.
En cualquier caso, después de cuatro décadas y alrededor de 200 millones de discos vendidos, han alcanzado el merecido status de historia y leyenda viva del rock and roll.
[Si quieres disfrutar de la discografía de AC/DC consulta su disponibilidad en el catálogo de las Bibliotecas Municipales]
Entre A Coruña e Santiago está Ordes e de alí son Superoito. Tres rapaces que tocan rápido, bailan ben e fano en galego. En menos de un ano sacaron un disco con trece temas e dous videoclips, percorreron case un cento de escenarios e teñen no forno un segundo álbum que presentarán en canto cheguen ós cen concertos. Son así de punkies. Nin máis nin menos. Gianne é o cantante e guitarra da banda.
Bibliosons: Frenética traxectoria a que leva Superoito, ¿cres que é hora de afrouxar ou ides manter o ritmo?
Gianne: Bueno, queremos aceleralo un pouco máis! (risas). Cando empezamos era máis duro mantelo, estabamos os tres sós e facíasenos difícil compaxinar a actividade do grupo cos nosos traballos persoais. Agora somos un equipo: fichamos con Antía Pimentel (a nosa manager) e é ela quen fai por nós todo o que non é tocar, quítanos moito traballo de encima e temos máis tempo para descansar e pensar noutras cousas. Tamén está Iago da nosa produtora Busaco Contratacións (Cangas), que viaxan con nós a todos lados e son quen miran que nunca nos falte de nada e Producciones Genéticas que nos axudan en temas de promoción e publicidade a grandes niveis. Logo está Madrindie Producciones, unha discográfica madrileña coa que firmamos contrato non hai un mes.Todos están traballando moito e poñendo da súa parte e nós non imos ser menos…
B:“Non sabes bailar” é o nome desta xira, ¿aprendestes por fin a movelo esqueleto despois de tantos concertos?
G: Bueno, sempre presumimos de bailar ben, pero sendo sinceros por unha vez, aquí oúnico que baila ben son eu. Xabi e Glenn fan o que poden. A eles parécelles que bailan ben pero dan bastante pena. Doulles a razón para non desilusionalos. Hai que querelos así.
B: Acabades de sacar un tema en castelán, “Deja el nacionalismo y bésame ya”. Cóntanos, ¿de que vai a historia?
G: É unha canción que nos excita moito e por iso a quixemos ensinar. Imaxínate a Beiras chegando tarde á casa despois dun día duro de traballo e a súa muller cantándolle isto. Non lle puxemos Anova Irmandade de nome ó grupo porque non lle cadrou.
Para este disco temos unha liña temática concreta, sabemos o son que queremos e imos ir a por el sen dar voltas.
B: E o seguinte paso é o novo disco. ¿Que nos podes avanzar de momento?
G: Para este disco temos unha liña temática concreta, sabemos o son que queremos e imos ir a por el sen dar voltas. Escoitamos moita música nova, descubrimos novos grupos que nos flipan por colores e temos novas referencias. Imos intentar que todo o que vivimos neste primeiro ano sirva como punto de partida para o seguinte e neste punto de partida non van faltar as referencias picarescas e os ritmos de cintura.
B: Disco, por certo, de descarga gratuíta, ¿non si?
G: Por suposto. A situación económica xa é bastante dura para moita xente como paracanto máis facerlle pagar pola música, que ó final se fai para ser escoitada. Se nos desen a escoller entre vender millóns de discos e facer dez concertos ou non vender ningún disco e facer outros cen, collemos a furgoneta mañá mesmo.
B: ¿Vanvos as etiquetas musicais ou non? Digo porque falades de música surf, pero iso é moi amplo, ¿non?
G: Claro, o de música surf é un conxunto. Unha actitude máis ca unha secuencia de acordes ou melodías. É a forma de pensar máis libre que hai: fago o que me apetece, cando me apetece. Nese aspecto non nos poñemos ningunha limitación e de aí o da música surf.
B: Un estilo similar por certo ó de outros grupos galegos como Terbutalina, por exemplo. ¿É un dos vosos referentes?
G: Terbutalina é un bo grupo. Gústannos e procuramos ir ós seus concertos sempre que podemos e cando hai ocasión aínda lle caen unhas bailas. De aí a que teñamos referencias, non sei; podemos parecernos nalgunhas cousas, pero non deixa de ser unha banda máis das moitas que nos influencian día a día.
B: Falando de bandas, compartistes cartel fai nada con Novedades Carminhaen Vigo.¿Como foi?
G: Foi como se esperaba. Esgotáronse as entradas e a xente conectou moito con nós. Novedades Carminha son o mellor exemplo de que a música sempre agradece o tempo que lle dediques. Respectamos a súa música tanto como disfrutamos dela. Estes si que son unha referencia e non só musical, tamén persoal. Amigos de toda a vida. Saúdos para eles!
B: Estamos falando, ademais, dun grupo de Ordes, vila da que saíron moitos outros coma Dios Ke Te Crew ou Kastomä. ¿Que vos dan de comer na comarca para saír tan artistas?
G: En Ordes somos moi cabezóns. Canto menos nos axudan, máis loitamos para saír atocar. Non é que o apoio do concello non exista, é que o concello impide que saian máis grupos. O talento sobra e será por isto polo que non nos damos por satisfeitos nunca.
B: Esgotastes as 500 edicións físicas do voso primeiro traballo na primeira semana,gañastes o premio Correlingua da música en galego e a produtora discográfica Sony Music recóllevos no seu catálogo musical.¿Subíusevos a fama á cabeza?
G: Non o creo. Aprendémolo todo de grupos mellores ca nós e máis humildes. O Correlingua, os discos esgotados e ata fichar por Sony son premios a tanto traballo, atantas horas e quilómetros andados e dedicados á musica neste último ano. Mais iso non cambia quen somos nós mesmos, nin como somos coa nosa xente.
B: Éxito masivo tamén o voso nas redes sociais. Son moi importantes a día de hoxe, ¿non cres?
G: Desde logo. De feito, antes de ter o grupo só utilizabamos o ordenador para Spotify mais agora, aforramos moitísimos cartos facendo os carteis dixitalmente.A nivel de promoción é brutal: eficaz, rápido e gratuíto.
B: ¿Como se ve todo dende enriba dun escenario?
G: Normalmente cando nos subimos ós escenarios vemos pouco (risas). Individualmente temos as nosas opinións, mais como grupo preferimos non adoptar un carácter reivindicativo. Somos músicos e facemos música, o resto deixámolo para debate da xente que estudou máis e bebeu menos.
B: “Non nos representan” é un dos vosos temas. Que nos podedes contar del
G: Ese tema é unha mera escusa para invitar ó noso amigo Esteban Rodríguez a tocar a gaita. Compartimos épocas moi boas con el en Brisas do Quenllo, a asociación de música tradicional da Pontraga, en Tordoia, e con outros moi bos amigos e amigas que aínda mantemos. Somos o círculo Podemos do rock&roll.
B: ¿De que conquista estades máis satisfeitos como grupo?
G: Do público. O noso maior premio. Calquera outro recoñecemento está por debaixo. Esta resposta pode parecer un aceno de peloteo fácil pero é certo. Sendo honestos, tocar moito e esgotar entradas tantas veces é o maior dos premios.
B: ¿E que soño vos queda por cumprir? O máis inmediato, por elixir un…
G: Algún día tocaremos conNada Surf. É o noso grupo cabeceira. É o único disco que temos na furgoneta para cando imos tocar, soou durante tantos e tantos quilómetros que algún día acabaremos por tocar con eles!
Brasil é cara fóra, musicalmente, o país/continente/selva/océano/galaxia propia do samba (Martinho da Vila, Paulinho da Viola, Nelson Cavaquinho, Cartola, Zé Ketti, …), da bossanova (Joao Gilberto, Tom Jobim, Vinicius de Moraes, Toquinho, Astrud Gilberto, Elis Regina, Stan Getz, Baden Powell,…), do tropicalismo (Os Mutantes, Tom Zé, Caetano Veloso, Gilberto Gil, Maria Bethânia, Jorge Ben, Wally Salomao, …) e da MPB (Chico Buarque de Hollanda, Gal Costa, Djavan, Chico César, Adriana Calcanhotto, …). Tamén, aínda que bastante menos, de bandas de rock con carimbo propio (Secos & Molhados, Novos Baianos, Legiao Urbana, Cazuza, Paralamas do Sucesso, …). Por último, é territorio propicio para artistas de identidade e traxectoria dificilmente clasificábel que, como a Rita Lee, a Cássia Éller ou o Tom Zé, se moveron como anguías ao longo das últimas décadas por entre todo ese mar de músicas e músicos, de influencias e escenas, de tradicións e modernidades propias e alleas.
Queremos achegarnos hoxe á figura da primeira, a irreverente, aloucada, genial e descontrolada Rita Lee. Comecemos da mellor maneira, gozando das súas cancións…
E continuemos coñecéndoa agora a través doutro xénio antes citado, o Tom Zé.
O xornalista arxentino Osvaldo Bazán, nun magnífico artígo sobre a artista brasileira, fai referencia a este relativo descoñecemento da Rita Lee e matiza: “Hay un momento en la fiesta, en cualquier fiesta, cuando ya todos están suficientemente contentos, cuando el alcohol en sangre permite la locura de la corbata en la cabeza, en que después del pepepepe pepé, para bajar sin perder el clima, el dj pone Lança perfume. Suenan los espantasuegras, los pitos, las matracas. Y después el dj pega Baila conmigo. Como se baila en la tribu. Bababababaila conmigo. Melodías simples, alegría tranquila, relax sonoro. Lanzaperfume y Baila conmigo son los dos hits intercambiables que meten a Rita Lee en cuanto casorio, cumpleaños, Bar-Mitzvah se realice en Argentina. Sin embargo, pese a esa omnipresencia de salón de fiestas, su carrera de cuarenta años es en gran medida desconocida en el país. Quizás el lanzamiento de Biografitti, tres dvd con la biografía de Rita Lee Jones Carvalho del primoroso sello Biscoito Fino –actuaciones históricas, recuerdos imborrables, encuentros memorables, material de archivo, y una larga y entretenida charla sin concesiones – ponga las cosas en su lugar y la Señorita Lee finalmente sea reconocida como lo que es: la mayor rockera del subcontinente, idolatrada por héroes del género como Kurt Cobain, Stereolab, L7, Beck o David Byrne.”
En efecto, sorprende que unha cantante cunha listaxe de hits tan longa e irresistible (Banho de espuma, Virus do amor, Doce Vampiro, Lança Perfume, Manía de você, Ovelha Negra, Chega Mais, … ) non sexa comparable en coñecemento mundial a outras grandes figuras da música brasileira, e iso a pesar de ter comezado xustamente nunha banda de culto como Os Mutantes, que inicialmente se chamaron “Os Bruxos. Hasta que leyeron un libro que les dio el nombre que estaban buscando. Pasaron a ser Os Mutantes. La primera leyenda del rock en portugués. El grupo del que, treinta años más tarde, se hicieron fanáticas las más grandes estrellas del rock mundial. El trío que aún hoy, a más de cuarenta años de su creación, continúa asombrando por la experimentación, la falta de prejuicios y sobre todo, por una mirada que se confunde graciosamente entre libertad y libertinaje, piedra fundacional de lo que sería el pop mundial. Se disfrazaban, se pintaban, ¡horror!, metieron guitarras eléctricas y hasta un theremin casero. Todo mezclado, todo mezcludo. Y ahí apareció el tropicalismo de Caetano Veloso y Gilberto Gil, y los poetas Torquato Neto y Capinam y el director vanguardista Rogério Duprat y Tom Zé y Gal Costa y Nara Leao y era la dictadura y nada importaba.”
No ano 72, nun dos momentos de máximo suceso do grupo, Rita Lee deixou Os Mutantes. Alegouse na época que a súa saída tiña causa nas diferenzas musicais cos irmáns Baptista, que daquela apostaban por un son máis semellante ao de bandas norteamericanas como Emerson, Lake & Palmer. Co tempo foise sabendo que na realidade a súa marcha -forzada, ela non tivo outra opción- estivo máis relacionada coa fin do seu casamento con Arnaldo, nunha época en que os integrantes do grupo vivían nunha comunidade hippie na Serra da Cantareira, na zona norte da cidade de São Paulo, onde o uso de diferentes drogas e as trocas de parceiros sexuais eran relativamente frecuentes.
A marcha da banda foi traumática para a Rita, mais propiciou o comezo da súa fecunda carreira en solitario, formada por máis de vintecinco discos nos que predomina a alegría vital, a falta de pudor sexual, as mesturas de rock, psicodelia e pop, as historias cotiás e divertidas.
Na entrevista de Osvaldo Bazán a propia artista explica as súas motivacións e intereses: “Las letras de mis canciones son bien calcadas de mi universo brasilero, soy hija de inmigrantes, descubrir Brasil es mi gran aventura en esta vida, y como buena tropicalista que soy, me gusta desfilar sin pudores por cualquier avenida musical del planeta.” Si su gran aventura fue descubrir Brasil, habrá que reconocer que, a los 62 puede darse por satisfecha. En Grafitti se la ve componer un tema, Miss Brasil, con una letra propia que es una declaración de amor, de principios y de brasileridad al palo.
“Soy del tiempo de Mariacastaña/ cuando los bichos hablaban en Radio Nacional/ y había marchas de carnaval/ En los concursos de Miss/ ¡Ah, cómo era feliz!/ Era feliz.
De la época de la Guanabara/ De la bossa de Nara/ De los tropicalistas/ De los hippies comunistas/ De la voz de Elis.
¡Ah, cómo era feliz!/ Era feliz.
Soy de los nuevos tiempos/ Del final del vinilo/ Del boom de Madonna/ Del caos de Brasil/ Del desorden en el país/ ¡Ah, cómo era feliz!/ Era feliz.
Soy del tiempo, del tiempo/ Del exacto momento en que el mundo explotó/ Fue bueno que haya existido/ El Brasil de la utopía/¡Ah, como era feliz!/ Era feliz/ Yo era feliz.
Y lo sabía.”
Retirada dos escenarios -mais non da música- desde o 2012 polos seus problemas físicos e convertida en icona contracultural no seu país, a propia Rita Lee explica a súa obrigada transición persoal dos últimos anos (do “sexo, droga e rock and roll” ao máis posmoderno “sexo, ioga e rock and roll”) e asiste divertida á aparición continuada de filmes documentais, ensaios e espectáculos sobre a súa vida e a súa traxectoria.
Se antes de te achegares a este post non a coñecías, oxalá a súa lectura puidese servir para espertar a túa curiosidade sobre ela. Nas Bibliotecas Municipais da Coruña en breve poderás atopar discos de Rita Lee e de Os Mutantes.
“Los resultados del último Festival de Eurovisión son el colmo. Tenemos que abandonar este concurso inmediatamente; ya es hora de que dejemos de aguantar esta locura” y “Es el fin de Europa. Ya no tienen hombres o mujeres, tienen cosas“. Estas frases fueron pronunciadas, respectivamente, por el diputado del parlamento ruso Valery Rishkin y por Vladimir Zhirinovsky, otro político nacionalista de la confederación tras la victoria de Conchita Wurst en el B&WHallerne de Copenhague, el pasado 10 de mayo.
Conchita Wurst, ganadora de Eurovisión 2014
El triunfo de la representante austríaca ha causado gran revuelo en Rusia y en otros países de la extinta URSS (como, por ejemplo, Bielorrusia). Las autoridades nacionales, encabezadas por el mismísimo presidente Putin, no tardaron ni un día en iniciar una maniobra para retirarse del certamen y crear su propio Festival “anti-Eurovisión”.
Esta creciente homofobia de los políticos rusos contrasta con la realidad de su pueblo, que en 2003 no dudó en enviar al concurso a las polémicas t.A.T.u. con la canción Ne ver’, ne boysia (que amenazaron con besarse durante la actuación y prometieron a los votantes contraer matrimonio en caso de alzarse con el gran premio). Y por eso no extraña que, durante la actuación de las gemelas rusas Tolmachevy en 2014, los abucheos del público fueran una constante. Y tampoco llamó la atención que una gran bandera gay se visualizara en pantalla, ocultando parte de la coreografía. Para muchos, este hecho no fue casual, sino un gesto amistoso de la organización danesa hacia el perseguido colectivo homosexual.
El Festival de la Canción de Eurovisión, que el próximo año cumplirá 60 primaveras, está muy lejos de jubilarse. Ha pasado por épocas brillantes, por momentos de mero trámite (como los 80) y por un resurgimiento a partir de 1997, que lo acercó al público más joven y permitió una mayor participación de los espectadores, a través de llamadas de teléfono y de envío de mensajes para elegir al ganador.
Que el mundo gay esté muy identificado con Eurovision, no significa que el Festival sea gay. Ni que todos los que participan o triunfan lo hagan abanderando una enseña multicolor. El longevo show ha significado un paso adelante para muchos países, que necesitaban darse a conocer ante el resto del continente; llegó a ser considerado un reclamo de neutralidad política, de derechos humanos y de libertad.
Actuación de Finlandia en Eurovisión 2013
Austria, el país ganador en esta pasada edición, no ha obtenido el triunfo porque todos los gays colapsaran las centralitas de la vieja Europa. Y tampoco ha ganado porque los jurados hubieran estado compuestos por activistas de la causa. Después de 48 años sin premio, los austríacos se han alzado con la victoria porque han gustado a todos (público y jurados). Así de simple. Y encima han recibido puntos de esos países tan homófobos. ¿Qué pensará el presidente Putin de esos votos que su pueblo regaló a Conchita?
En Eurovisión han triunfado baladas, canciones pop “facilonas”, grupos rockeros, temas new age, propuestas discotequeras, etc. Del mismo modo, han participado en el certamen “machotes”, mujeres “muy sensuales”, monstruos, matrimonios, madres e hijas, frikis e, incluso, un pavo. ¿Y por qué no homosexuales, lesbianas y transexuales? Han acudido a por el premio, aportando su granito de arena profesional. Y han dejado huella en el viejo Festival. Por eso, el público gay se siente tan ligado a Eurovisión y se identifica plenamente con canciones e intérpretes que acercan esta realidad y esta orientación sexual a todos los sectores de la sociedad, buscando el respeto, la aceptación y, por supuesto, la admiración hacia su trabajo.
Para más información sobre las actividades que organizan las bibliotecas municipales de A Coruña sobre LGTB, no dudes en visitar la siguiente página del facebook: