Lista Reprodución Fórum: As mulleres na música

Se algo caracteriza ao mes de marzal é o día  8 de marzo, Día Internacional da Muller.  No noso blog musical queremos celebrar de forma específica esta data de relevancia, non é efeméride calquera, adicando a Lista de Reprodución ás mulleres coraxe que encheron e enchen a música de voces femininas con moito que dicir e berrar.

Pouco a pouco, e coma en case tódolos ámbitos, e con moitos esforzos a muller adquiriu unha respetable posición na sociedade musical. Aportou a súa creatividade e o seu talento en diferentes estilos musicais ata chegar sen darse apenas conta a ser líderes de bandas de rock ou a convertirse en conocidísmas instrumentistas por exemplo.

A lista de mulleres destacadas dentro da música seria moi longa asi que na Lista de Reprodución da Biblioteca Forum Metropolitano tan só deixamos unha pequena escolma que abrangue diversos xéneros musicais e diferentes épocas.Pero sobre todo queremos resaltar as voces de mulleres galegas.

Comezamos cunha gaiteira de excepción e que precisamente está de aniversario sobre os escenarios Susana Seivane 1999-2019, de quen os coruñeses poidemos desfrutar o pasado mes de febreiro dun concerto especial 20 aniversario na sala Garufa.

FA, o seu último traballo tras oito anos de silencio discográfico,  opta aos Premios da Música Independente na categoría de mellor álbum de músicas do mundo e fusión. FA (Fiz e Antón os seus fillos) é unha profunda introspección no mundo da maternidade, os convencionalismos, a familia e a plenitude persoal. Sen perder a súa esencia definitoria, Susana explora novos ritmos imprimindo modernidade na tradición e erixíndose como unha das máis virtuosas gaiteiras de todos os tempos.

O fenómeno musical da actualidade en Galicia é Sés, cun club de fans xuvenil incluído e milleiros de seguidores nas redes sociais. Forza, enerxía e carisma acompañados dun discurso sen pelos na lingua. Neste mes de marzo sae tamén á venda o seu novo disco que presentará entre outras datas o día 15 no teatro Rosalía. A “RABIA AO SILENCIO” que cantaba Yupanki dá nome a este traballo composto por unha escolma de cancións populares, folclóricas ou de autor, mais todas elas ligadas a un pobo do que manaron e ao que nutriron. Sés, proponnos desta volta un traballo acústico, máis íntimo e directo do que nos ten acostumados.

Da seguinte voz tamén poderemos desfrutar ben prontiño, desta volta compartindo escenario con Pablo Castaño Quartet feat dentro da programación Estación de Jazz A Coruña 2019 coa presentación do disco A-la-láa. Ugia destacou entre outros proxectos por ser a versátil vocalista de Marful, un grupo cuxa seña de identidade era sobre todo a música do  futuro, en palabras da propia Ugia “música popular galega urbana” que supuxo camiños distintos, nunca percorridos pola música galega. Pero sobre todo, Ugía é unha muller decidida e vital, que transmite enerxía en estado puro e en cada ollada.

Aínda que penso que xa non queda moito por dicir dela, non podiamos deixar sen mencionar a Guadi por quen temos unha especial debilidade. Primeiro con Berroguetto, despois formando alianzas fermosas de pequeno formato  (Espido, Nordestinas) e finalmente tamén en solitario, Guadi é hoxe unha voz imprescindíbel na nosa música, con presenza e referencialidade alí onde participa. Das súas benditas “Lúas de Agosto e Setembro” xa falamos longo e tendido neste post.

E pechamos o pequeno pero intenso recorrido con Silvia Penide e Carla López e co seu espectáculo Feminino Plural onde fan unha homenaxe ás mulleres autoras ao longo da historia. O percorrido que nos presentan está repleto de historias contadas e cantadas, de voz e música, e reflicte o magnífico patrimonio que nos deixaron as autoras universais que tantas veces permaneceron en segundo plano. Unha viaxe para descubrir, recoñecer, valorar e gozar con elas e por elas. Poderemos desfrutar da delicia do seu directo o próximo 14 de marzo na Biblioteca Forum.

A lista ao completo podedes escoitala aquí, e non esquezades consultar o catálogo para ver a dispoñibilidade dos discos que podedes levar en préstamo.

Aid – Rapoemas. Guadi Galego – Lúas de Outubro e agosto. Silvia Penide – Invisible. Susana Seivane –  Susana Seivane. Marful –Marful. Dulce Pontes – Pereginaçao. Alba María – Aínda  . Chavela Vargas – Antología.  Pasión Vega – Flaca de amor. Patti Smith – Horses. Florence + The Machine – How Big, How Blue, How Beautiful.  Björk – Debut. Adele – 25. Sés – Opoñerse á extinción.   Leilía – ConSentimento. Uxía – Eterno navegar. Estrella Morente – Mujeres. Nina Simone – The Greatest Hits. Diana Krall – Wallflower. Norah Jones  –  High Violet

Lista Reprodución Fórum: voces de muller II

A Lista deste mes dedicámoslla ás voces femininas. E é que co Día Internacional da Muller ao virar a esquina, que mellor que lembrar ás cantautoras, intérpretes, compositoras e instrumentistas que día a día continúan loitando por abrirse camiño no mundo da música, ou a aquelas que o fixeron no seu día.

Comezamos coa actriz, cantante e compositora rumano-nixeriana Joy Olasunmibo Ogunmakin, coñecida como Ayo (traducción yoruba de Joy). Con quince anos escribiu o seu primeiro tema, que lle axudou a lidiar coa súa traumática infancia (pasou tempadas en fogares de acollida e centros de protección de menores). O seu gusto musical foi influenciado polo seu pai, DJ a tempo parcial, que admiraba a Pink Floyd, Fela Kuti, Donny Hathaway, Jimmy Cliff ou Bob Marley.

Durante o tempo que viviu en París o seu talento musical foi descuberto polo público. Comezou a dar concertos en solitario e asinou un contrato con Polydor. No seu primeiro álbum, Joyful (2006), canta, toca a guitarra e o piano. Deste traballo, grabado en 5 días, case en directo, destacamos Life is Real.

Dende 2009 colabora con UNICEF para promover o dereito á educación dos nenos de todo o mundo.

Considerada unha das grandes voces do Rhythm & Blues, a estadounidense Etta James tampouco tivo unha vida fácil. Iniciou a súa carreira en 1954 e tivo que enfrontarse a unha serie de problemas persoais (adicións, abuso físico e ata cárcere), antes do seu retorno musical a finais dos 80.

El 1960 lanzou  At Last!, o seu primeiro álbum de estudo. Incluía unha variada selección de música, como o tema que deu nome ao disco, escrito en 1941 por Mark Gordon e Harry Warren para a película musical Orchestra Wives, e que James versionou converténdoa nun dos seus grandes éxitos. Algo que tamén ocurriu con Trust in Me (1937), de Ned Wever, Milton Ager e Jean Schartz, que popularizara Mildred Bailey.

Compositora e cantante, a catalana María Rodés ten publicados traballos tanto como solista, como colaboracións noutros proxectos musicais, como Oniric, xunto a Andy Poole. 

Fiel consigo mesma, fai a música que lle gusta, como os artistas que admira. Una forma de hablar, o seu primeiro traballo en solitario (2010), tivo unha boa acollida, tanto pola prensa, como polo publico, o que lle permitiu facer unha xira por todo o país. Once temas nos que escapa dos tópicos e canta, nunha linguaxe cercana e directa, sobre sensacións moi recoñecibles (o medo, o descoñecido, etc.), contando historias cotiás. Salientamos Invisible.

Cantautora e compositora, a albaceteña Rozalén con 14 anos comezou a compoñer os seus primeiros temas, dando o seu primeiro concerto con 16 anos.  Coñecida polo seu compromiso social, cos seus temas defende os dereitos das minorías e os máis desfavorecidos.

A súa música está dirixida a todo o mundo sen exclusión, e é que en todos os seus concertos a acompaña Beatriz Romero, intérprete de lingua de signos e guía intérprete de persoas sordo-cegas.

Cuando el río suena… (2017) é o seu último traballo, e tamén o máis persoal, xa que conta historias propias e da súa familia. La puerta violeta é un himno contra as agresións machistas. O vídeo musical, filmado na Serra do Segura tralo incendio do pasado verán, representa o calvario dos malos tratos.

Aquí tedes a Lista de Reprodución ao completo. Agardámosvos na Biblioteca Fórum, onde atoparedes os discos dos temas seleccionados. 

Alba María – Cabaleira. Anni B Sweet – Motorway. Aroah – The Lonely Drunk. Ayo – Life is real. Blondie – Maria. Chavela Vargas – La llorona. Dee Dee Bridgewater – Afro Blue. Diana Ross & The Supremes – You Can´t Hurry Love. Etta James – Trust In Me. Fiona Apple – Every Single Night. Guadi Galego – Eu a vin. Hindi Zahra – Beautiful Tango. Kylie Minogue – Flower. Maria Rodés – Invisible. Mary O’Hara – Oro Mo Bhaidin. Mina – Il cielo in una stanza. NajwaJean – Crime. Norah Jones – Flipside. Rozalén – La puerta violeta Russian Red – I Hate You But I Love You.

Mulleres coraxe na música: Patti Smith

Patti Smith é unha cantante e poetisa estadounidense nacida o 30 de decembro de 1946 en Chicago. En 1969 trasladouse a Nova York, onde traballou como xornalista e actriz e entusiasmouse pola poesía de Rimbaud. Saltou á fama durante o movemento punk co seu álbum de debut “Horses” (1975). Alcumada “a madriña do punk“, trouxo un punto de vista feminista e intelectual á música punk e converteuse nunha das artistas máis influentes da música rock, integrándoa cun estilo de poesía beat. As súas letras introduciron a poesía francesa do século XIX á mocidade norteamericana.  Analizando a longa e intensa traxectoria profesional de Patti Smith achamos que as súas obras están repletas de heroes e heroínas aos que homenaxeaba. Por iso, cando falamos da poesía de Patti Smith, non podemos pasar por alto, entre outros, o nome de Arthur Rimbaud, poeta francés do século XIX que inspirou a Patti desde o mesmo día que leu a súa obra. Tanto é así que a influencia deste autor perdurou ao longo de toda a súa carreira. (Tedes más información aquí.)

Patti Smith é unha das artistas máis influentes da historia do rock feminino ao que logrou achegar un toque feminista e intelectual que deixou un interesante sinal e conseguiu elevala á categoría de mito para as xeracións posteriores. A súa faceta musical, con máis de dez álbums, compleméntase con máis dunha ducia de libros de poemas e escritos, e unha produción artística, sobre todo de debuxos, exposta en diversas ocasións en salas e museos. A súa canción máis coñecida, “Because the Night“, escrita en colaboración con Bruce Springsteen; chegou ao posto número 13 da lista Billboard de Estados Unidos en 1978, sendo posteriormente versionada polo propio Springsteen, Keel, 10,000_Maniacs, R.E.M. ou U2.

Despois dunha pausa de varios anos, regresou en 1988 co álbum “Dream of Life“, tras o cal volveu anunciar a súa retirada definitiva. Neste album inclúe a canción “People Have the Power“.

No entanto, en 1996 reapareceu con “Gone Again“, en 1997 publicou “Peace and Noise“, en 2000 gravou “Gung Ho” e en 2002 lanzou o disco recompilatorio Land (1975-2002) para conmemorar os seus 27 anos no mundo da música.

Non agardes máis e achégate ás Bibliotecas Municipais da Coruña e consulta toda a producción musical desta extraordinaria autora e ademáis temos a seguinte bibliografía para que coñezas de preto a esta #MullerCoraxe:

Patti Smith / Nick Johnstone (Cátedra, 1998)

Nick Johnstone desvela a historia da artista de Chicago que mesturaba a poesía, o teatro underground, o rock e o jazz, e que desempeñou un papel crave na construción da escena punk neoiorquina a mediados dos 70. Este texto supón unha irresistible inmersión na vida e na época desta fascinante muller que sempre ha rehuido o encasillamiento e cuxa lenda vai unida a nomes como Arthur Rimbaud, Robert Mapplethorpe, Sam Shepard ou Bruce Springsteen.

 

 

Eramos unos niños / Patti Smith (Lumen, 2011)

Gañador do National Book Awards.

Foi o verán en que morreu Coltrane. Os hippies alzaron os seus brazos baleiros e China detonou a bomba de hidróxeno. Jimi Hendrix prendeu lume á súa guitarra en Monterey. Foi o verán do amor. E naquel clima cambiante e inhóspito, un encontro casual cambiou o curso da vida de Patti Smith: foi o verán en que coñeceu a Robert Mapplethorpe. Era o mes de xullo de 1967 e eran uns nenos, pero a partir de entón selaron unha amizade que só acabaría coa morte do gran fotógrafo en 1989. Diso fala este espléndido libro de memorias, da vida en común destes artistas, os dous entusiastas e apaixonados, que cruzaron a grandes pasos a periferia de Nova York para chegar até o centro neurálxico da nova arte. Foi así que acabaron instalándose no hotel Chelsea e convertéronse nos protagonistas dun mundo hoxe xa perdido onde reinaban Allen Ginzberg, Andy Warhol e os seus mozos, e creábanse as grandes bandas de música que marcaron os anos finais do século XX, mentres a sida facía estragos. Lonxe de ser un libro triste e nostálxico, Eramos unos niños é unha homenaxe á amizade sen trabas, e as súas páxinas cargadas de vitalidade e humor devólvennos o sabor desa gran cidade onde houbo un tempo en que case todo era posible.

Tejiendo sueños / Patti Smith (Lumen, 2014)

Un pequeno libro de memorias que se pode ler como o complemento perfecto de Éramos unos niños.

Ás veces bastan uns calcetíns vellos cheos de canicas, un alpendre negro habitado por morcegos e unha mochila cargada de trastes imposibles para coser un libro pequeno e fermoso, unhas memorias feitas de detalles cotiáns que o talento de Patti Smith converteu nunha chistera chea de palabras máxicas. “Alguén me preguntou se “Tejiendo sueños” podía considerarse uns contos de fadas. Sempre me encantou ese tipo de historias, pero non creo que o sexa. Todo o que contén este libriño é certo, e tal como está escrito ocorreu. Escribilo arrincoume do meu estraño letargo e espero que nalgunha medida encher ao lector dunha vaga e curiosa alegría.” Patti Smith

M Train / Patti Smith (Bloomsbury, 2015)

Dispoñible en inglés, este é o seu segundo libro de memorias, “M Train”. Se o primeiro viraba ao redor da súa relación co fotógrafo Robert Mapplethorpe, este é “un mapa de estradas” da vida de Patti Smith, que é evocada a través de dezaoito tendas de café e cafetarías que frecuentou ao longo da mesma. O libro iníciase no Cafe de Greenwich Village de New York. Na foto da portada, aparece Smith na súa mesa favorita deste café, no día en que pechou. Revela a súa vida de poeta, dramaturga, cantante, artista, viúva e peregrina coma se fose un mapa de estradas. Desde o seu até as súas viaxes por Xapón, México, Marrocos ou Islandia, a súa relación con Robert Mapplethorpe -quen lle fixo a mítica foto da portada de ‘Horses’-, o seu matrimonio con Fred “Sonic” Smith, da banda MC5 e falecido en 1994, ou os seus dous fillos e a súa retirada no oitenta dos escenarios para dedicarse á súa familia até a súa volta á música de novo.

O pase de diapositivas require JavaScript.

Mulleres coraxe: Reclamando o espazo a berros

Marc Augé falaba hai tempo dos non espazos, dos non lugares; Hannah Arendt falaba moito do concepto de existir como a capacidade de ser vistx e ouvidx para o mundo. Itziar Ziga recolleu o espazo e non esperou a ter ningunha capacidade especial porque ela xa vai con superpoderes incorporados no campo da teoría postfeminista e nin reclamou espazo ningún nin pediu permiso para falar e existir, senón que chantou nas caras de quen non quixese ver que existía, que existía un colectivo de mulleres quen de modificar o espazo ao antoxo da realidade contemporánea, unhas alquimistas do feminismo que transformaban o que tocaban en lume inspirador para todas as compañeiras que aínda dubidan en reclamar o seu (corpo, vida, independencia, igualdade real).

E do mesmo xeito sucede no ámbito musical alternativo, onde o lugar parece o máis axeitado para a existencia de toda a diversidade posíble, pero parece que sempre segue a haber certo prexuízo para un grupo de punk feito por mulleres, para un grupo electro abertamente feminista, ou simplemente que pase por riba (coma en calquera outro xénero musical) das dependencias creadas polo sempiterno director de orquestra chamado home, relegado a non ser frontman.

Moitas foron as que abriron camiño hai tempo, algunhas xa reseñadas neste propio blogue, moitas as que seguen a rachar co discurso masculinista imperante no ámbito máis coñecido e re-coñecido no panorama actual, como señalaba o compañeiro Campos hai uns días. Mais na sombra do ambiente musical de máis sona, resulta sorprendente a cantidade de grupos que concretan o seu discurso musical nunha proclama directa do seu propio espazo, diferenciado e complementario, posicionado e comprometido coa defensa dos dereitos das mulleres, da poboación LGTBQ ou coa defensa da Terra.

Grupos como as canadienses Harum Scarum ou as francesas La Fraction son case pedras chave na reivindicación punk con letras que afondan no persoal, no social , no político e posicionado abertamente:

Discursos expresados con máis ou menos intensidade na música máis actual, Trágatelo, No Statik, Criaturas, Punch… Discursos xa clásicos como Bikini Kill ou Le Tigre, expresados a ritmo de pop, rock ou con tintes electrónicos. Ou determinadas personalidades, que pola súa forza, pola súa implicación e posicionamento claro, seguen a provocar reaccións. É o caso de Nic Endo, artista comprometida desde hai anos participando do proxecto de tecno Atari Teenage Riot, que xa nacera no seu momento como resposta á crecente escea electrónica de tintes fascistas en Alemania, posicionouse desde un primeiro momento comprometida coas loitas sociales e declarando o propio grupo como antifascista, antiracista e antihomófobo. A fama que acadaron fixo que coa súa volta, as reaccións o seu discurso estiveran máis presentes que nunca.

Do mesmo xeito, cerca de nós, grupos como Obediencia, Belgrado, Accidente ou Perräs Salvajes non deixan de tocar unha e mil veces polo Estado e descendendo á escea local, Lascivos sin dúbia marcou unha etapa na escea punk cun sonido cru, garaxe e unha actitude incontestable:

E xa máis recentemente sorprende a actitude totalmente herdada do Riot Grrrl dos 90s das integrantes de Calixta, un proxecto que non deixa de rodar na escea local, cunha xira polo norte do Estado aínda recente e mesturando os ecos do grunge con rock de gusto stoner e actitude, moita actitude!

E para xs que gustedes dos sons menos accesibles, botádelle un ollo a este perfil de Tumblr, incontestable á hora de falar das mulleres no punk.

E bo día da Muller!!!